برگرفته از صفحه 68 کتاب ج‍غ‍راف‍ی‍ای ت‍اری‍خ‍ی و ت‍اری‍خ م‍ف‍ص‍ل ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان اثر محمدعلی سلطانی 

 ابلاغ تصویب نامه هیأت وزیران از سوی معاون اول رئیس جمهور

هیأت وزیران در جلسه 31/03/1402 به پیشنهاد شماره 65220 مورخ 23/04/1400 وزارت کشور و به استناد ماده 13 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ( مصوب 1362 ) تصویب کرد : در استان کرمانشاه ، نام روستای بیدرواز دهستان سیروان بخش نوسود شهرستان پاوه به بیرواس تغییر می یابد.

* مصوبه وزارت کشور در تاریخ 29 اردیبهشت ماه سال 1400 به شماره  ۳۱۱۲۵  از وزارت کشور به استانداری کرمانشاه ارسال شد.

* مصوبه وزارت کشور در تاریخ 1 خرداد ماه سال 1400 به شماره ۷۱/۲۱/۲۰۵۱۳  از استانداری کرمانشاه به فرمانداری پاوه و به تبع آن به بخشداری نوسود جهت اقدام مقتضی ارسال شد

* دستورالعمل نگارش و تغییر نام روستای « بیدرواز » به « بیرواس » در تمامی ادارات پاوه و منطقه بر حسب ابلاغیه نامه شماره ۷۱۱۷/۲۸۸۳ تاریخ6 خردادماه سال 1400 فرمانداری پاوه .

* تغییر نام روستای « بیدرواز » به « بیرواس « طی نامه شماره ۷۱۲۵/۳/۱۵/۴۸  تاریخ 5 خرداد ماه سال 1400 بخشداری نوسود، به تمامی ادارات نوسود، نودشه ، دهیاری و اعضای شورای روستای بیرواس و رونوشت آن هم به تمامی ادارات شهرستان پاوه جهت اطلاع و اقدامات لازم ارسال شد.

فرآیند انتخاب نام عناصر و واحدهای تقسيمات کشوري 

الف- در راستای اجرای ماده ۱۳ قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات کشوري و ماده ۲۱ آيين نامه اجرايي آن و دستورالعمل مربوطه موضوع نام‌گذاري واحدها و عناصر، ضروري است نام پيشنهادي همراه با دلايل توجيهي و به صورت رسمي به فرمانداري مربوطه اعلام و در " کارگروه نامگذاري شهرستان" بررسي و در صورت تأييد به "كارگروه نامگذاري استان" ارسال گردد.

ب- پس از بررسی موضوع در کارگروه استان و در صورت تأیيد پيشنهاد مزبور در قالب فرم‌هاي استاندارد گزارش توجيهي به وزارت کشور ارسال و در " كارگروه نامگذاري تقسيمات كشوري" مطرح مي‌گردد. چنانچه موضوع مورد تأييد قرار گيرد طي طرح تصويب‌نامه‌اي به هيأت وزيران ارسال كه در صورت تصويب و ابلاغ لازم‌الاجرا خواهد شد.

ج- مصوبات شوراهای اسلامی موضوع نام‌گذاري حوزه‌هاي شهري در کارگروه نام‌گذاري شهرستان بررسي و در صورت مطابقت با مفاد مصوبات شوراهاي اسلامي دستورالعمل با امضاء و تأييد فرماندار مربوطه ابلاغ مي‌گردد.

د- موضوع نام‌گذاری سایر عوارض انساني با پيشنهاد سازمان يا نهاد مربوطه همراه با دلايل توجيهي و از طريق کارگروه نامگذاري استان قابل بررسي و اقدام است.

ه- موضوع نام‌گذاری عوارض جغرافیايي (طبيعي) از طريق کارگروه نام‌گذاري استان و با اخذ نظر نمايندگان سازمان‌هاي جغرافياي نيروهاي مسلح و سازمان نقشه‌برداري قابل بررسي و اقدام است.

دفتر امور سیاسی ، انتخابات و تقسیمات کشوری ، استانداری خراسان جنوبی

به آدرس :

http://www.sk.siasi.ir/Index.aspx?page_=form&lang=1&sub=22&tempname=siyasimain&PageID=4169&isPopUp=False

اصول و شاخص‌های انتخاب نام عناصر و واحدهای تقسيمات کشوري 

۱-نام‌های جغرافیايي در حکم شناسنامه کشور و ملت و بخش مهمي از فرهنگ، تاريخ و ارزش‌هاي معنوي جمهوري اسلامي ايران هستند از اين رو حفظ و پاسداشت آنها به عنوان ميراث فرهنگي و معنوي ضروري است.

۲- برای انتخاب نام عناصر و واحدهای جديد، اولويت با انتخاب نامي است که بيانگر هويت جغرافيايي، تاريخي و فرهنگي منطقه بوده و به تقويت حاکميت و همگرايي ملي بينجامد.

‌۳- تغییر نام تنها در موارد استثنايي و فقط درخصوص نام‌هايي که نامناسب (توهين‌آميز) بوده يا از نظر جغرافياي، تاريخي و فرهنگي با مکان متبوع خود منطبق نباشند، انجام خواهد شد.

۴-نام‌های تاریخي باستاني، قديمي و نام‌هايي که در اسناد، متون و کتب و نقشه‌هاي تاريخي ثبت و ضبط شده‌اند مصون از تغييراند.

۵-نام‌گذاری عوارض طبیعي، انساني، حوزه‌هاي شهري، شهرک‌ها و شهرهاي جديد مشمول مقررات فوق خواهد بود (به دستورالعمل نامگذاري و تغييرنام عناصر و واحدهاي تقسيمات کشوري و عوارض جغرافيايي رجوع شود).

 به نقل از دفتر امور سیاسی ، انتخابات و تقسیمات کشوری ، استانداری خراسان جنوبی

به آدرس :

http://www.sk.siasi.ir/Index.aspx?page_=form&lang=1&sub=22&tempname=siyasimain&PageID=4169&isPopUp=False

ماده 21 آیین نامه اجرائی قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوري جمهوري اسلامی ایران مصوب پانزدهم تیرماه یک هزار و سیصد و شصت و دو مجلس شوراي اسلامی

ماده 21 - با توجه به مفاد ماده 13 قانون تقسیمات کشوري تغییر نام و نام گذاري واحدها و عناصر و اجزاء تقسیمات کشوري و همچنین اراضی و عوارض طبیعی و جغرافیائی کشور با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیأت وزیران خواهد بود.

تبصره 1 - تغییر نام و نام گذاري سایر اماکن جغرافیائی واقع در حوزه هاي شهري و روستائی و نظایر اینها به عهده وزارت کشور است.

 تبصره 2 - تشخیص تغییر نام و نام گذاري استانها با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب مجلس شوراي اسلامی خواهد بود.

 بسم الله الرحمن الرحیم

 سلام علیکم

ضمن عرض سلام به خدمت منتخبان روستایمان:

به منتخبان روستایمان یادآور می شوم که اسم روستای ما بێرواس است نه بیدرواز، چون در زمان رضاشاه به علت بیسوادی اهل روستا و متوجه نشدن مامور ثبت احوال از زبان اهالی روستا، اشتباهی به جای بێرواس بیدرواز درج شده است . لازم است منتخبان بر طبق وظیفه نمایندگی و تعهدشان، به اداره ثبت احوال و مراجع ذیربط مراجعه فرموده و اسم روستا را از بیدرواز به اسم واقعی اش بێرواس ثبت نمایند و بعد از آن نسبت به تغییر تمامی شناسنامه های اهل روستا « محل تولد بێرواس به جای بیدرواز » اقدام عاجل گردد.

ان شاءالله اين موفقيت تاريخى،فرهنگى و ماندگار، تا ابد خواهد ماند.

به امید توفیق و با تشکر فراوان

مادح ظهرابی ۱۳۹۹/۴/۱۶

 دایرشدن یک واحد آموزشی در پاوه پس از ۳۶ سال

گروه ایران زمین/ مدرسه روستای مرزی «بیدرواز» بخش نوسود شهرستان پاوه استان کرمانشاه پس از ۳۶ سال با حداقل جمعیت دانش آموزی، دایر شد.این مدرسه که در دوران دفاع مقدس همزمان با خالی شدن این روستا از سکنه، تعطیل شد، در سال های پس از بازسازی روستاها و شهرهای مرزی منطقه، توسط اداره کل نوسازی مدارس استان کرمانشاه از محل اعتبارات طرح تخریب و بازسازی ساخته شد و در سال ۸۷ به بهره برداری رسید. پس از ساخت این دبستان دو کلاسه به دلیل نبود یا تعداد کم دانش آموزان این روستا، مدرسه ابتدایی آن همچنان غیرفعال ماند تا اینکه در سال تحصیلی جاری این واحد آموزشی، با تلاش آموزش و پرورش منطقه نوسود و استان و مردم این روستا فعالیت دوباره خود را آغاز کرد.دایر شدن این واحد آموزشی در نقطه صفر مرزی درواقع پیام های زیادی می تواند داشته باشد که شاید مهم ترین آن را بتوان وجود امنیت در مرزهای غربی کشور بویژه شهرستان پاوه، باوجود ناامنی های گسترده در آن سوی مرزها در کشور عراق عنوان کرد.خاطرنشان می شود، در آخرین سرشماری در سال ۸۵ این روستا شامل ۲۴ خانوار به جمعیت ۵۲ نفر بوده که در چند سال گذشته بتدریج جمعیت آن افزایش یافته، به گونه ای که بر اساس آمار غیر رسمی، هم اکنون در روستای بیدرواز بیش از ۱۰۰ خانوار با جمعیتی بالغ بر ۳۰۰ نفر ساکن هستند که البته این آمار در فصل زمستان به ۵۰ تا ۶۰ خانوار کاهش می یابد.

منبع : روزنامه ایران ،شماره ۶۳۳۶، سه‌شنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۵، صفحه 19 .

 ادوای، مظهر ( 1394 )، دو رساله تاریخی و ادبی هورامان (از دوران افشاریه و قاجاریه): منظومه گربه و موش هورامی (تمثیل تاریخی دوره نادرشاه افشار) الماس‌خان کندوله‌ای و رساله تحدید مرز مریوان و هورامان( نصرالله‌خان مهندس) ، نشر احسان، چاپ اول.

در صفحه 221 کتاب مذکور در مورد " اوضاع و حالات هورامان لهون " آمده است :

هورامان لهون از سمت مغرب محدود به کوه شاهو و سمت مشرقش به رودخانه سیروان و غیرها و جنوبش به شهرزور و شمالش به محال پاوه که خاک جوانرود است ، منتهی می شود و آبادی مشهورش هشت دهکده است که سه تای آن ها از سمت مشرق به دامنه کَل کماجار است ؛ چون از نقاط قله کوه شاهو نقطه ای است که مشهور به کَل کماجار است و مزرعه ازارانی در پای آن نقطه از سمت مغرب واقع است. دو رشته کوهی تقریباً از پای کَل کماجار منشعب می شود و به سمت مشرق می رود ، یک دره حاصل می نمایند که یک فرسخ و نیم طول دارد . ابتدای دره از پای کَل کماجار در سمت مشرق اول آبادی مشهور به بدرواز واقع است که آبادی کوچکی است ، قریب پانزده خانه دارد و قریب هزار ذرع از این دره زراعت و باغ متعلق به این آبادی است. پس از آن آبادی کیمنه است که صاحب بیست خانه می باشند و متصل به انتهای باغات بدرواز است و قریب هزار ذرع از دره معروضه اهل این آبادی زراعت و باغ نموده اند و متصل به انتهای باغات این آبادی معتبر دیگری است که مشهور به هانه گرمله است و متعلق به محمد بیگ منسوب مرحوم محمدسعیدسلطان است و آن دو آبادی هم به اطاعت او می باشند. محمد بیگ خودش بسیار زرنگ و کارآمد است و قریب یکصد نفر هم تفنگچی دارد و چون املاک و زراعاتش متصل به آبادی و خاک عثمانی است و در خط سرحد واقع شده است بسیار با احتیاط و خدمتگذار است. سرحدداران عثمانی در آن نقطه خط سرحدی حتی ساکنین و مأمورین آبادی طویله از استعداد محمد بیگ خالی از اندیشه نیستند و متصل به باغات هانی گرمله ، آبادی و دهکده عثمانی است که در خط سرحد و مشهور به بیاره است.

 شعر « به رزه لنگ » یکی از اشعار کتاب « رازو دلی » اثر « قه یوم دانشوه ر » می باشد که در سال 1393 چاپ گردیده و با کسب اجازه از نامبرده چندین بیت از اشعار که در ارتباط با روستای بیرواس ( بیدرواز ) و یا به قول شاعر « بیده رواس » می باشد ، تقدیم شما عزیزان می گردد.

« به رزه لنگ »

...

«که یمنه » تاسه ی یارانش که ردن

«تخت » ی دانش ته م هه ناسه ش سه رده ن

که لان تار و مار ئی شاخ و ئه و شاخه ن

« بیده رواس » ناله ش هه ر ئاخ و داخه ن

« هانه گه رمله » ، « زاوه ر » تا « مه ره »

بی ده نگ جه باره ی بز و مه ی و  وه ره

« هانه کول » ماته م ، « دولانا » خه مبار

چونکه نازاری نیه نی جه هه وار

شه وبو و وه رکه مه ر ، بوژانه و چنوور

عه ترشا شانان سه ر شاخانی دوور

گیلاخه و به نا ، که ما و لو و ریواس

چون به یداخ سه وز که رد هه ردی بیده رواس

...

دانشور ، قیوم ( 1393 ) ، رازو دلی ، انتشارات ئه وین ، چاپ اول ، ص 18

با عرض سلام و احترام خدمت بازدیدکنندگان محترم

احتراماً به استحضار می رساند مطلبی تحت عنوان  " ﻧﺎﻣی ﻫﺆراﻣﯿی ﭘﻪ ي زارؤلﻪ وه ﺷﻪ ﺳﯿﺎ ﮐﺎﻣﺎ " به این آدرس درج : http://0up.ir/do.php?downexf=d-529.pdf و در آن برخی معانی برای کلمه" بیرواز " قید و در پایان نیز عنوان " روستایی در اورامان " به آن اضافه گردیده است ، که تصویر صفحه مطلب فوق الذکر جهت استفاده عزیزان در وب سایت قرار می گیرد.

روستای بیرواس ( بیدرواز ) به واسطه­ی داشتن اقلیم مناسب ، شرایط توپوگرافی خاص و منابع آب کافی، دارای پوشش گیاهی قابل توجهی بوده که علاوه بر لطافت هوا، جلوه­ی زیبایی از طبیعت را در فصلهای چهارگانه به معرض تماشا می­گذارد. زمستانهای پوشیده از برف و تابستانها با آب و هوایی ملایم این منطقه را به صورت منطقه­ای ییلاقی مطرح نموده است. مهمترین عناصری که در شکل بخشیدن به چشم انداز طبیعی تأثیر دارند عبارتند از :  اقلیم ، آب ، رطوبت ، توپوگرافی، پوشش گیاهی و... ، که این منطقه بهره­ی کافی از این عناصر  برده است.

آبهای روستا از جمله چشمه­ی اصلی روستا ، کوههای مرتفع، حیات وحش، تنوع گیاهان، باغهای انگور، گردو و... آن همه و همه عواملی هستند که دست در دست همدیگر داده و بر جذابیت طبیعی و اقلیمی روستای بیرواس ( بیدرواز ) افزوده است.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس)

اندکی در خصوص موقعیت کوهستانی روستای بیرواس ( بیدرواز )

روستای بیرواس ( بیدرواز ) مثل اکثر روستاهای اورامان در منطقه­ی کوهستانی قرار گرفته است. منطقه­ای که می­توان آن را توده­ ای از کوهها و قلل سربه فلک کشیده دانست که با شیبهای تند و ناهموار و طبیعت جذاب بر فراز دشت شهرزور( شاره زور )ایستاده است.

در اطراف روستای بیرواس ( بیدرواز ) کوههایی وجود دارد که از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود :

در غرب روستا کوه شرام واقع گردیده و دنباله­ی آن به جنوب روستا کشیده می­شود که به آن« شرام وارین» می­گویند.

کوه «هه سون »  که بلندترین کوه منطقه است در شمال روستا قرار گرفته و به دلیل جنس این کوه که از سنگ است عملاً هیچگونه فعالیت باغداری و حتی دامداری را نمی­توان در آن انجام داد.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس )

حیات وحش روستای بیدرواز ( بیرواس )

روستای بیدرواز به خاطر قرار گرفتن در منطقه­ی کوهستانی و آب وهوای معتدل دارای تنوع جانوری می­باشد. باید اشاره کرد که از قدیم الایام از نظر تعداد، این جانوران بیشتر بوده­اند اما به علت دسترسی انسان به آنها در طول زمان این حیات وحش وضعیت مناسبی ندارد.

در طبیعت این روستا حیواناتی نظیر خرس، گراز ، خرگوش ، بز کوهی، روباه ، گرگ و ... را می­توان مشاهده کرد. بعد از انقلاب اسلامی ایران و در دوران جنگ تحمیلی ، آتش­سوزیها و شکار بی­رویه­ باعث شده است که بعضی از این جانوران در خطر نابودی و انقراض قرار گیرند. جانورانی مثل خرس فقط در ارتفاعات به ندرت دیده می­شود ، ولی بز کوهی ، روباه ، گرگ و ... گاهگاهی در دامنه­ها و کوهپایه­های نسبتا پست­تر دیده می­شوند.

از پرندگان طبیعت روستای بیدرواز ( بیرواس ) نیز می­توان به کبک، دارکوب، گنجشک ، شاهین، جغد ، زاغ سیاه و... اشاره کرد.

 *برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس )

پوشش طبیعی و گیاهی روستای بیرواس ( بیدرواز )

این منطقه دارای پوشش گیاهی متنوعی بوده است. حتی در ارتفاعات بالا و سردسیر می­توان گونه­ی متنوعی از انواع گیاهان را یافت. اما جنگلها و رستنیهای منطقه که در گذشته بسیار انبوه بوده­اند در طول زمان به علت قطع درختان و چرای دامها و در برخی مواقع آتش­سوزیها کم­کم از بین رفته یا بسیار کم شده­اند.

در کل می­توان پوشش گیاهی روستای بیدرواز را به  بخشهای زیر تقسیم کرد :

1-درختان: در کوهپایه­ها و دامنه­ی کوههای منطقه درخت بلوط که در زبان محلی به آن « نه ره » می­گویند اصلی­ترین درخت محسوب می­شود و دارای بیشترین پراکندگی است. سایر درختان عبارت­اند از: گلابی وحشی، پسته وحشی(بنه که در اصطلاح محلی به آن « وه نی » می­گویند)، « که که وی»، بوته­های گون و ... .

در مناطق مطلوب برای باغداری انواع درختان مثمر ازجمله گردو، انار، انجیر، توت سفید، گلابی و انواع مختلف انگور یافت می­شود.

2- گیاهان: منطقه اورامانات از نقاط سرسبز و دیدنی ایران است،گیاهان و گلهای بسیار زیبایی سراسر منطقه را بسان فرش هزاررنگی پوشانیده اند. این منطقه از لحاظ تنوع و فراوانی گلها و گیاهان به جرئت می­توان گفت که از نقاط منحصربه فرد ایران است. این گیاهان به گونه­های علفی، خوراکی، عطری، طبی و... قابل تقسیم است.از گیاهان علوفه­ای می­توان به «لو»، « سیاو لو» ، « که ما»، « دره ی توسیه» ،« تالین دوس»، « میژ وه ردی»، «تالگ» و... می­باشد. از گیاهان خوراکی می­توان به کنگر، انواع قارچهای خوراکی یا« هه لچی»، ریحان ، شوید، تره، پیاز و ... اشاره کرد. البته بجز کنگر و قارچها سایر گیاهان به وسیله­ی اهالی کاشته میشوند. از گیاهان خودرو که مصرف خوراکی دارند می­توان به« سوره بنه»، « قازیاخه ، « خوژی، « شنگ»، « هاله کوک»، « به گله» و ... اشاره داشت.

از گیاهان طبی می­توان به موارد زیر اشاره کرد:گل ختمی که به آن« هه ر مه لی» میگویند،« په لپینه»،بابونه یا « گوراله حاجیانی»، گل بنفشه، شیرسن بیان، گل گاوزبان و ... .

گیاهان معطر و خوش بویی که در منطقه اورامانات و خود روستای بیدرواز به فراوانی می­رویند عبارت­اند از: « به رزه لنگ»، « سورهه راله»،« چنور»، « بوژانه»و « وه ر که مه ر». از این گیاهان بیشتر برای خوش بو کردن صندوقچه­ی لباس ، خانه و... استفاده می­کردند.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس )

آب وهوا

روستای بیدرواز ( بیرواس ) و منطقه­ی اورامانات در ناحیه­ی معتدل کوهستانی واقع شده­اند و همین باعث شده است که دارای زمستانهای نسبتا سرد و پربرف باشند. روستای بیدرواز ( بیرواس ) دارای آب و هوای معتدل و باغهای سرسبز و چشمه­های جاری در چهار فصل می­باشد . بیشتر بارشهای جوی منطقه ناشی از ورود توده هوای مرطوب مدیترانه­ای بوده و ورود جریان هوای اقیانوس اطلس شمالی نیز با بارش باران در منطقه همراه می­باشد.

موقعیت طبیعی منطقه تاثیرات مشخصی بر بارندگی آن دارد. متوسط میزان بارندگی در روستای بیدرواز 820 میلی متر می­باشد. حداکثر رژیم دمایی در مرداد و حداقل آن در دی ماه می­باشد . متوسط درجه حرارت سالیانه­ی ناحیه با توجه به ویژگیهای جغرافیایی محل به ویژه ارتفاع متفاوت بوده و حدود 16 درجه­ی سانتیگراد را نشان می­دهد.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس )

 جهت استحضار بازدیدکنندگان محترم لازم به یادآوری است که مطلب ذیل برگرفته از پایان نامه " مردم نگاری روستای بیدرواز " می باشد و عزیزانی که به هر نحو از این مطلب استفاده می نمایند ذکر منبع و مأخذ علمی آن را حتماً مد نظر داشته باشند ، در غیر این صورت استفاده از آن جایز نمی باشد. پایان نامه مذکور در بهار 1391 تنظیم و در کتابخانه دانشگاه پیام نور پاوه موجود می باشد.

چشمه های آب روستای بیرواس ( بیدرواز )

چشمه های روستای بیرواس ( بیدرواز ) نقش مهمی در تامین آب شرب اهالی روستا دارند و بسیاری از آنها جهت آبیاری باغهای اطراف روستا مورد استفاده قرار می­گیرند. چشمه­ی بزرگ و اصلی روستا با نام محلی " چه مه " آب شرب روستا را تامین می­کند و همچنین قسمت زیادی از باغهای روستا از طریق آب این چشمه آبیاری می­شوند. در حال حاضر آب شرب روستا از این چشمه به منبع آب انتقال داده شده و روستا دارای آب لوله­کشی می­باشد و قسمتی از آن را هم به وسیله­ی جوی های سیمانی به باغهای اطراف روستا انتقال یافته است .

چشمه دیگری که از قدیم الایام اهالی روستا از آب آن برای شرب اهالی استفاده می­کردند می­توان « هانه باکی »، را نام برد که به وسیله­ی آن قسمتی از باغهای روستا که در شمال غرب روستا قرار دارند آبیاری می­شوند. از دیگر چشمه هایی که از آب آن برای شرب و کارهای خانگی استفاده می گردید می توان به چشمه « ته ک لان» اشاره کرد که در قسمت پایینی روستا قرار دارد.

از دیگر آبهایی که در نواحی پیرامون روستا و بعضاً در ارتفاعات بالاتر در دل کوهها قرار دارند و از آنها برای آبیاری باغهایی پایین دست استفاده می شود می­توان به موارد ذیل اشاره کرد: « سه رو حه وزی »،« هانه و ده ره ی»،« تلی »،« راگا گه له»، « هانه و مینی»،« سور ئاوا »،« قوجی لانا »،« مه ری»،« هانه جیبریل»،« هه وارو له یلی»،« گولا»،« هانه تازه »،« هانه و چنارا » ،« مله پسک »،« قه ما »،« هانه و تی» و... .   

 ای آنکه از تبار پاکانی،

  به وطنت افتخار میکنی ، و این درست است ...

  اما آیا آنگونه خواهی بود و خواهی زیست که وطنت نیز به وجودت افتخار کند ...

   تاکنون در این راه چه کرده ای ؟

  منظور و هدف اصلی از ایجاد این وبلاگ جمع آوری اطلاعات در خصوص روستای بیدرواز ( بیرواس ) می باشد. امید است کلیه دوستان و صاحبنظران و مطلعین جهت شناساندن روستای خویش ما را کمک و همکاری نمایند .

بیشتر مطالب مندرج در این وبلاگ بصورت مستند وعلمی گرد آوری شده اند و از کلیه بازدیدکنندگان محترم این وبلاگ  خواهشمند است اعتماد فیمابین را منظور نموده و  رعایت امانتداری را لحاظ فرمایند.

 با تشکر

 روستای بیدرواز( بیرواس)

مقدمه

روستای مرزی بیدرواز ( به قول محلی " بیرواس" ) در بخش نوسود ( شهرستان پاوه ، استان کرمانشاه ) واقع گردیده ، که به واسطه­ داشتن اقلیم مناسب ، شرایط توپوگرافی خاص و منابع آب کافی، دارای پوشش گیاهی قابل توجهی بوده و علاوه بر لطافت هوا، جلوه­ زیبایی از طبیعت را در فصلهای چهارگانه به معرض تماشا می­ گذارد. زمستانهای پوشیده از برف و تابستانها با آب و هوایی ملایم این منطقه را به صورت منطقه ­ای ییلاقی مطرح نموده است. مهمترین عناصری که در شکل بخشیدن به چشم انداز طبیعی تأثیر دارند عبارتند از :  اقلیم ، آب ، رطوبت ، توپوگرافی، پوشش گیاهی و... ، که این منطقه بهره­ کافی از این عناصر  برده است. آبهای روستا از جمله چشمه­ اصلی روستا ، کوههای مرتفع، حیات وحش، تنوع گیاهان، باغهای انگور، گردو و... آن همه و همه عواملی هستند که دست در دست همدیگر داده و بر جذابیت طبیعی و اقلیمی روستای بیدرواز افزوده است.

 روستای بیدرواز به گواه سنگ نگاره های موجود در این روستا دارای قدمت تاریخی بسیاری است. اهالی روستای بیدرواز بصورت متناوب در خلال سالهای 1358 ، 1359 و 1360 مجبور به ترک روستای خود شده­ و در سطح شهرستانهای پاوه و مریوان ، روانسر ، سروآباد و ... سکنی گزیدند. در مدت آوارگی و تا قبل از بازگشت روستائیان ، اکثر روستاییان با کسب مجوز و به منظور آباد نمودن روستای آبا و اجدادی خویش بصورت موقت به روستای خویش سرکشی می ­کردند.

 سیمای آماری

 بر اساس اسناد و مدارک موجود اطلاعات آماری مربوط به روستای بیدرواز در سرشماریهای سال 1345 و 1355 بصورت کامل جمع آوری شده، ولی متأسفانه در  سرشماریهای سالهای 1365 و 1375 روستای مذکور بصورت خالی از سکنه بوده و اطلاعات و آمار جامع و دقیقی در مورد آن کسب نگردیده است. لازم به یادآوری است که جمعیت واقعی اهالی روستای مذکور در حقیقت بسیار بیشتر از سرشماری سالهای 1385 و 1390می­ باشد، ولی به دلیل عدم اسکان در منطقه و روستای اصلی خویش، دستیابی به اطلاعات و آمار درستی میسر نبوده است.

اطلاعات آماری سرشماری سال 1345روستای بیدرواز:

اطلاعات آماری سرشماری سال 1355روستای بیدرواز :

اطلاعات آماری سرشماری سال 1385 روستای بیدرواز :

اطلاعات آماری سرشماری سال 1390 روستای بیدرواز :

موقعیت

 روستای بیدرواز مانند اکثر روستاهای اورامان در منطقه­ کوهستانی قرار گرفته است. منطقه­ ای که می­ توان آن را توده­ ای از کوهها و قلل سربه فلک کشیده دانست که با شیبهای تند و ناهموار و طبیعت جذاب بر فراز دشت شهرزور( شاره زور )ایستاده است. در اطراف این روستا کوههایی وجود دارد که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

 در غرب روستا کوه شرام واقع گردیده و دنباله­ آن به جنوب روستا کشیده می­شود که به آن« شرام وارین» می­ گویند.

 کوه «هه سون »  که بلندترین کوه منطقه است در شمال روستا قرار گرفته و به دلیل جنس این کوه عملاً هیچگونه فعالیت باغداری و حتی دامداری را نمی­توان در آن انجام داد.

آب وهوا

 روستای بیدرواز در ناحیه­ معتدل کوهستانی واقع گردیده و این امر باعث شده است که دارای زمستانهای نسبتا سرد و پربرف باشند. این روستا دارای آب و هوای معتدل و باغهای سرسبز و چشمه ­های جاری در چهار فصل می­باشد . بیشتر بارشهای جوی منطقه ناشی از ورود توده هوای مرطوب مدیترانه­ ای بوده و ورود جریان هوای اقیانوس اطلس شمالی نیز با بارش باران در منطقه همراه می­ باشد.

 موقعیت طبیعی منطقه تاثیرات مشخصی بر بارندگی آن دارد. متوسط میزان بارندگی در روستای بیدرواز 820 میلی متر می ­باشد. حداکثر رژیم دمایی در مرداد و حداقل آن در دی ماه می­ باشد . متوسط درجه حرارت سالیانه­ ناحیه با توجه به ویژگیهای جغرافیایی محل به ویژه ارتفاع متفاوت بوده و حدود 16 درجه­ سانتیگراد را نشان می­ دهد.

 چشمه های آب

 چشمه های روستای بیدرواز نقش مهمی در تامین آب شرب اهالی روستا دارند و بسیاری از آنها جهت آبیاری باغهای اطراف روستا مورد استفاده قرار می­ گیرند. چشمه­ بزرگ و اصلی روستا با نام محلی " چه مه " آب شرب روستا را تامین می­ کند و همچنین قسمت زیادی از باغهای روستا از طریق آب این چشمه آبیاری می­ شوند. در حال حاضر آب شرب روستا از این چشمه به منبع آب انتقال داده شده و روستا دارای آب لوله­ کشی می­ باشد و قسمتی از آن را هم به وسیله­ جوی های سیمانی به باغهای اطراف روستا انتقال یافته است .

 چشمه دیگری که از قدیم الایام اهالی روستا از آب آن برای شرب اهالی استفاده می­ کردند می ­توان « هانه باکی »، را نام برد که به وسیله­ آن قسمتی از باغهای روستا که در شمال غرب روستا قرار دارند آبیاری می ­شوند. از دیگر چشمه هایی که از آب آن برای شرب و کارهای خانگی استفاده می گردید می توان به چشمه « ته ک لان» اشاره کرد که در قسمت پایینی روستا قرار دارد.

 از دیگر آبهایی که در نواحی پیرامون روستا و بعضاً در ارتفاعات بالاتر در دل کوهها قرار دارند و از آنها برای آبیاری باغهایی پایین دست استفاده می شود می­ توان به موارد ذیل اشاره کرد: « سه رو حه وزی »،« هانه و ده ره ی»،« تلی »،« راگا گه له»، « هانه و مینی»،« سور ئاوا »،« قوجی لانا »،« مه ری»،« هانه جیبریل»،« هه وارو له یلی»،« گولا»،« هانه تازه »،« هانه و چنارا » ،« مله پسک »،« قه ما »،« هانه و تی» و... . 

 پوشش طبیعی و گیاهی

 این روستا دارای پوشش گیاهی متنوعی می باشد ، بطوریکه در ارتفاعات بالا و سردسیر می­ توان گونه­ متنوعی از انواع گیاهان را یافت. اما جنگلها و رستنیهای منطقه که در گذشته بسیار انبوه بوده ­اند در طول زمان به علت قطع درختان و چرای دامها و در برخی مواقع آتش­ سوزیها کم­ کم از میان رفته یا بسیار کم شده ­اند.

 در کل می­توان پوشش گیاهی روستای بیدرواز را به  بخشهای زیر تقسیم کرد :

 1-درختان: در کوهپایه­ ها و دامنه­ کوههای منطقه درخت بلوط که در زبان محلی به آن « نه ره » می­ گویند اصلی ­ترین درخت محسوب می­ شود و دارای بیشترین پراکندگی است. سایر درختان عبارت­ اند از: گلابی وحشی، پسته وحشی(بنه که در اصطلاح محلی به آن « وه نی »  می گویند)، « که که وی»، بوته ­های گون و ... . در مناطق مطلوب برای باغداری انواع درختان مثمر ازجمله گردو، انار، انجیر، توت سفید، گلابی و انواع مختلف انگور یافت می­ شود.

 2- گیاهان:  این گیاهان به گونه ­های علفی، خوراکی، معطر ، طبی و... قابل تقسیم است. از گیاهان علوفه­ای می­توان به «لو»، « سیاو لو» ، « که ما»، « دره ی توسیه» ،« تالین دوس»، « میژ وه ردی»، «تالگ» و... ،  از گیاهان خوراکی می­ توان به کنگر، انواع قارچهای خوراکی یا« هه لچی»، ریحان ، شوید، تره، پیاز و ... اشاره نمود. البته بجز کنگر و قارچها سایر گیاهان به وسیله­ اهالی کاشته می شوند. از گیاهان خودرو که مصرف خوراکی دارند می­ توان به« سوره بنه»، « قازیاخه ، « خوژی، « شنگ»، « هاله کوک»، « به گله» و ... اشاره داشت. از گیاهان طبی می­ توان به موارد زیر اشاره کرد: گل ختمی که به آن« هه ر مه لی» میگویند،« په لپینه»، بابونه یا « گوراله حاجیانی»، گل بنفشه، شیرین بیان، گل گاوزبان و ... . گیاهان معطر و خوش بویی که در روستای بیدرواز به فراوانی می ­رویند عبارت­ اند از: « به رزه لنگ»، « سورهه راله»،« چنور»، « بوژانه» و « وه ر که مه ر». از این گیاهان بیشتر برای خوش بو کردن صندوقچه­ لباس ، خانه و... استفاده می­ کردند.

 حیات وحش

 روستای بیدرواز به خاطر قرار گرفتن در منطقه­ کوهستانی و آب وهوای معتدل دارای تنوع جانوری می­ باشد. باید اشاره کرد که از قدیم الایام از نظر تعداد، این جانوران بیشتر بوده­ اند اما به علت دسترسی انسان به آنها در طول زمان این حیات وحش وضعیت مناسبی ندارد.

 در طبیعت این روستا حیواناتی نظیر خرس، گراز ، خرگوش ، بز کوهی، روباه ، گرگ و ... را می­ توان مشاهده کرد. بعد از انقلاب اسلامی ایران و در دوران جنگ تحمیلی ، آتش­ سوزیها و شکار بی­ رویه­ باعث شده است که بعضی از این جانوران در خطر نابودی و انقراض قرار گیرند. جانورانی مثل خرس فقط در ارتفاعات به ندرت دیده می­ شود ، ولی بز کوهی ، روباه ، گرگ و ... گاه گاهی در دامنه ­ها و کوهپایه ­های نسبتا پست­ تر دیده می­ شوند.

 از پرندگان طبیعت روستای بیدرواز نیز می­ توان به کبک، دارکوب، گنجشک ، شاهین، جغد ، زاغ سیاه و... اشاره کرد.

  منابع:

 * پایان نامه کارشناسی ، مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس ) ، دانشگاه پیام نور پاوه ، 1391

 *پایان نامه کارشناسی ارشد ، ارزیابی علل ناکامی طرحهای توسعه مناطق روستایی ، دانشگاه تهران ، 1388

* اطلاعات سرشماری سالهای 1345 ، 1355 ، 1385 و 1390 ، مرکز آمار ایران