روستای بیرواس ( بیدرواز )

روستای بیرواس ( بیدرواز ) به واسطه­ی داشتن اقلیم مناسب ، شرایط توپوگرافی خاص و منابع آب کافی، دارای پوشش گیاهی قابل توجهی بوده که علاوه بر لطافت هوا، جلوه­ی زیبایی از طبیعت را در فصلهای چهارگانه به معرض تماشا می­گذارد. زمستانهای پوشیده از برف و تابستانها با آب و هوایی ملایم این منطقه را به صورت منطقه­ای ییلاقی مطرح نموده است. مهمترین عناصری که در شکل بخشیدن به چشم انداز طبیعی تأثیر دارند عبارتند از :  اقلیم ، آب ، رطوبت ، توپوگرافی، پوشش گیاهی و... ، که این منطقه بهره­ی کافی از این عناصر  برده است.

آبهای روستا از جمله چشمه­ی اصلی روستا ، کوههای مرتفع، حیات وحش، تنوع گیاهان، باغهای انگور، گردو و... آن همه و همه عواملی هستند که دست در دست همدیگر داده و بر جذابیت طبیعی و اقلیمی روستای بیرواس ( بیدرواز ) افزوده است.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس)

اندکی در خصوص موقعیت کوهستانی روستای بیرواس ( بیدرواز )

روستای بیرواس ( بیدرواز ) مثل اکثر روستاهای اورامان در منطقه­ی کوهستانی قرار گرفته است. منطقه­ای که می­توان آن را توده­ ای از کوهها و قلل سربه فلک کشیده دانست که با شیبهای تند و ناهموار و طبیعت جذاب بر فراز دشت شهرزور( شاره زور )ایستاده است.

در اطراف روستای بیرواس ( بیدرواز ) کوههایی وجود دارد که از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود :

در غرب روستا کوه شرام واقع گردیده و دنباله­ی آن به جنوب روستا کشیده می­شود که به آن« شرام وارین» می­گویند.

کوه «هه سون »  که بلندترین کوه منطقه است در شمال روستا قرار گرفته و به دلیل جنس این کوه که از سنگ است عملاً هیچگونه فعالیت باغداری و حتی دامداری را نمی­توان در آن انجام داد.

*برگرفته از پایان نامه مردم نگاری روستای بیدرواز ( بیرواس )

به اطلاع کلیه بازدیدکنندگان محترم می رساند با توجه به نظرات ارسالی برای مدیریت وبلاگ از طرف برخی از اهالی روستای کیمنه و به پاس عرض ادب و احترام به این عزیزان شعر زیبای " که یمنه ی بشناسه " که توسط جناب آقای سبحان خالدی سروده شده ، تقدیم به این بزرگوارن می گردد . لازم به ذکر است که این شعر برگرفته از وبلاگ هیات به آدرس http://hayatkh.blogfa.com/ می باشد. 

که یمنه ی بشناسه

جه هه ورامانی سه رسه وزی لهون

ده گایه گه وری وه ش شیوه ونمون

پالش دان وه کوی ته ته ی سه رفه راز

حه ره س مه رزه کیش شراموبیرواز

لای واریش یاو وها نه گه رمله

چند جوری میوه ش چه نه حاسله

دوا نزه برئ ما قولو گه و ره

به لا گیر ئ نئ هه رچوار ده وره

هه رجه هه سونه تاته ختی سانی

ئالف جارشا با تویچ بزانی

ها منه هه واریش یوشا په شت که مه ر

ته وه نه وکه شکا هه واری وه شته ر

کولسه وده ربه ن تا ها نه سا وه

به ئا ویش که پره وهه واری نا وه

ها نه چیا له وگوله وا رینی

وینه یشا هو شو دلی به رینی

هه وارو گولیو ها نه وقا لاوی

سیرا نشا ده وان په ی ئیشو یاوی

دو ه ته وه نه وهه یا تی سه رین

هه یا تی وا رین به هه شتی به رین

جه ها نه وخوله ی تاها نه وپه چه ی

میعادگاو خیلو کور و کنا چه ی

قو لو ژه ره ژی تا سه ر چادر گا

گیلا یشا وه شا ده مه و ویره گا

جه مای سیا وه هه تاکه له لا ن

به سور هه را له وچنوررازیا ن

دوله ومروری تا وه روه و شوتا

ئا نا جه دا خه ودوریشا سوتا

هه واری ره نگین وه ش ئا ووهه وا

هه زارئا زاری ئاد که رووده وا

چون تاجی شاهان سه وز و زه ردوسور

نیشته ن وه فه رقی ده شتی شاره زور

نامیش نویجه رقه دیم هه وارا

یا گه پاو یاراش چه نه دیا را

سه رگولیی جه ناو بیره گای قه دیم

وه نه ش دیا را ئی  دیموئه ودیم

گه مه وخه سره وی په روه روه و ئاوی

تو چه نه ش وه ره هه تاکه تاوی

چه نی قا فله ودما گه له که را

پا کیو دل سا فئ که لام شه که را

ته ی که ره هه ردان ساراوچه مودول

وینه هه واری ئاوه دان و چول

په ی سه یا یو له ش  جه دلئ رانه

کو لی مداوه جه نشینگا نه

کوتوپر یوشا به سوزی ده رون

به سدا یه وه ش گه ردون ئای گ ردون

خه موپه ژاره وده رونیت به روو

ده رما نودلی نه وه شیت که روو

قا فله میوه ده مه وویره گا

په ره بو قا له کو لا نه وده گا

سورخا لو چه مه تا بومه له رزه

میوه ده یمینه ئا بوموئه رز ه

جه سارو مه رئ تا وه را وه ره

با خه هه نگو را ئا ده وروبه ره

که مه رچا له که هه تاشیخه له

یاگه له وه ری گا ووئاژه له

سا رای مارانی په چه گه له شا

لای سه ری په چه ی جاره خه له شا

جه سارومه ری تاپیروحاجی

ئاسته نم جیا به نا علا جی

هه رجه ما گیجاتاده ره وقولی

ما قول ته راپه یم جه ته لاوپولی

ده ره وگه رسنی هه تاکه شرام

یا د گا راپه یم ته وه نو ترام

هه رجه هه رزه لگاهه تاکه پالین

په ی دیداریشا دل که رونالین

جه گلوه و یه وا هه تا دو ده رئ

وه زه قالا ویو ته لانه ده رئ

جه باخو مه لای تا وی ژه ن که را

گه له په چه دئ به ینو دوی ده را

ته ختیو سه رکه مه ر هه تا ماوه زا

دنیا م دا جییا ش من مه بوره زا

جه وه راوه ره هه تامیروتما ن

هوشم مه شاوه تا ئا خر زه ما ن

جه بلچه سوره هه تا سراجگا

هه رفره وه ش بئ ده مه وویره گا

چه مه ش خروشان چون سه رچه مه ی بل

ویل که ری هه نگی تاسه ودیده ودل

جووه وئاوه کیش په ره بی ئاوی

تاخاس هورخولنوگیجوئا سا وی

ئا ساوی ئاوی هه رما نه که رئ

خه لک ماچو چوار من ما چویه رئ

ئه وه لین ئا ساو ئا ساو خا لئ

لا لو حه مه لاو وه ره که یش مالئ

دووه مین ئاساو شیخی که ره م دار

چه نه ش وه رینئ فه قیروهه ژار

سیوه مین ئا ساوئا ساوی ده رویش

روئ هه زاران ده ورئ دینه ویش

که یمنه ساحیبو کاریو حرفا بئ

ئارو واته نی ویش خودکه فا بی

چندکولانینه ده نگوهه لاجی

خه ریکی بینئ ده رویشوحاجی

مه هادیو نمه د فه ره نجیو که ره ک

زره وکه مانی گه ره کا و گه ره ک

جارجارئ ده نگی وه شوپاچالئ

خه موخه فه تودلیت هورما لئ

ئوسای کوت ده ریچ خه ریکوکاری

تاچوخه ورانک وه ش دوودیاری

کولانیوه ته  رده نگو ته نه کا

هه ر ساحبی سه حه رهه تاویره گا

جارئ که نوله جاریوه یچ سوبه

زمسانش سه خت بئ توبه بو توبه

جاریوه مه سیو جاریوه مه قاش

تا سکه ل لادوهیزمی وزولاش

یاگئ رادیوساز یاگئ ته ر خه یات

خوا هونه رش  دیبینئ  خه لات

چند ئوسئ دوکان نجاریشابئ

سه لیقه ی نه قشونگاریشابئ

مه لاو ده گیشا جه ویشابییه ن

مه لای غه ریب شاهه رگیزنه بیه ن

جه زمسانه نه دوی چایه خانئ

دنئ رانه بئ  په رجه جوانئ

مزگیوهیوانه ش په ره بی پیری

پیری ریش چه رمئ عاقلئ ژیری

حاجی ماموسا ماموسا شابئ

رهنمای دینی هه م یاساشابئ

ئه ردوی تایفئ بیه شا عه داوه ت

حاجی ماموسا که ریشا ده عوه ت

دماوسه عاته ی که ریشارازی

دورجه مه حکه مه وپیلوسو قازی

ره سم پاسه بئ ئه گه ریومه رده ی

کوچی  ئاخرش جه دنیی که رده ی

خه لکوده گی گردهورزی خیزیی

یانه ومه نزلش وه نه بیزیی

ژه نی به ره ما ی په ی یانه و مه رده ی

په ی گره وایو  شینوروکه رده ی

جوانئ نه مینی بیلوزه نگه نا

هه تا لا وه نا قه بره هور که نا

مزگینه پیرئ گلیرئ بینئ

جوابو قساو یو ترینی دینئ

خواعه فوه ش که روپیایه ی خاس بئ

لاشه روفه قیربئ ده نگوباس بئ

سه روزیاره ت یو، یو ئارئ خه به ر

واچئ جه نا زه ی بزندیره به ر

به قه دروحورمه ت ئه سپه رده کریئ

به ته لقین فیروگفتگوی کریئ

مه رده ده گانه ئانده ئاز یز بئ

هه تاچندحه فتی خه لک په یش عاجز بئ

په ی زه ماوندی ره سم پاسه بئ

ئه گه رده گانه کناچه ی خاسه بئ

ژه نه ی کیا نینی پیسه رامالی

ئه د ه یشو تاته یش باکه روحالی

دماته رپیروتایفه ی ئارینئ

ته کبیرو هی جبیش چه نی که رینئ

چند که لی قه ند و برئ سه وقاتی

گیری نی ده سه وپیسه وخه لاتی

دما و ماوه یوه پیری په رقیمه ت

ده س که ری قسئ به قه دروحورمه ت

واچئ  براگیان کاکه عه ودلا

ئامانا هیجبی به ئیزنی ئه لا

مه دیه ئه حمه دیوفه ره نجی شریش

کناچیش ده په نه به روپه ی کوریش

خو دوله مه ندا روله وئوجاخا

ساحیبویاناو چند په لئ با خا

کوره که ش عالو فه قیرو ژیرا

ده سش چند یاگئ به کاری گیرا

کاکه عه ودلا واته بیش ئه رئ

لالو ئه حمه د زو ده سش ماچ که رئ

ساحبیئ ورزینئ ده سه ی لیباسئ

گران قیمه تئ وه ش ره نگئ خاسئ

دینیشاخه یات ورازوشا وه ش

تا دلو وه یویش په نه که راگه ش

پئ ره ی  جله کا ونوقلئ به رینئ

وه یوه وه شلانو د یاریه که رینئ

بلو په ی ها نه ی باویش برمانو

باخه لکوده گی گردش بزا نو

باژه نئ واچا دیاریه کریه نه

تازه به کورو مینه ی دریه نه

هه سوره و زه ما که بیینئ که سئ

ده س په نه که رئ مه ینه تو ره سئ

دماوماویوه شیرینی وریئ

قه ومئ هه رویشاخاس پته وکریئ

دماو چند مانگا ماره ش که رینئ

کلاو وپرچکه ش په ی وه ش که رینئ

فه سلو پاییزی په ی زه ماونئ

حازرئ بینئ ئامادیو تنئ

حه وتروی ته مام ده گا شاده بئ

وه ی وه ی بالابه رز باده باده بئ

سرناودهولووگورانی چرای

یاران یارانو به سوز هورپرای

مه وجئ ره نگینئ سه رو هه سه را

دلئ ده گینه ره ما غار که را

به تور به توروبه باده با ده

واچینئ شادی مه باره ک باده

یاده ش به خه یربو ره سمی جه ژنانه

ئه گه ر ره مه زان ئه گه ر قوربانه

عه ره فه حه یوان سه ره برینئ

یانه ولاگوشتش چه نه به رینئ

ژه نی ده س که رئ به هه رمان که رده ی

قاوله مه شورته ی برنج پاک که رده ی

کاریش فرینی مه یاووپوره

گردوهه رماناش که وتینی یوره

سه ره وزاروله یش بشیوم شوریابو

لیباسی تازه ش پووره کریابو

ساحبئ زووبشیوم چاشتی گریه بو

خوانه ومزگی حازره کریه بو

کاسه هامسایی بشیوم کریابوو

په ی هه رهامسایی کاسه ی بریابو

خوانه و مزگی بنیونه سینی

به کاسه ی مسسین نه وه کوچینی

بائاغه ش وه رو چه نی هاومالا

بادلشا بریوو چه نی خیا لا

وه ختیوه نماوجه ژنیشا که رده ی

گه رده نشا جه ده ین یووی ئازادکه رده ی

گردیشاپیوه نانه وه رینئ

ژه نگاره ودلی پاکه که رینئ

ئه ترنه مه نی غه ره زو قینئ

به دل یوترینی ئازاد که رینئ