روستای بیرواس ( بیدرواز )

یکی از نکات قابل توجه تلاش و کوشش برخی از اهالی روستا در تهیه و تنظیم آمارهای جمعیتی از اهالی واقعی روستای خویش، به دلیل کنجکاویهای شخصی و استفاده از آنها در مناسبات خاصی می­باشد. در این رابطه پس از انجام مطالعات لازم آمارهای غیر رسمی روستای بیدرواز به شرح زیر ارائه می­گردد.

جدول شماره 1 : آمار خانواده­های روستای بیدرواز مقیم در شهرستانها و روستاهای استان کرمانشاه و کردستان از تاریخ 6/8/85 تا 26/8/85[1] 

بر اساس آمار سرشماری سال 1385، روستای بیدرواز با دارا بودن 24 خانوار، دارای جمعیتی معادل 52 نفر(27 نفر مرد و 25 نفر زن) بوده، که از این میان 17 نفر باسواد(8 نفر مرد و 9 نفر زن)و 34 نفر بیسواد(18 نفر مرد و 16 نفر زن)می­باشند[جدول 1]. (مرکز آمار ایران، 1386)

جدول 5-31 : سرشماری سال 1385

با عنایت به موارد مطروحه و با توجه به تحقیق صورت گرفته از سوی صباح مرادی در مورد وضعیت روستاهای هانی گرمله ، کیمنه و بیدرواز ؛ می­توان گفت که قبل از تخریب و جابجایی متوسط بعد خانوار 8/5 نفر بوده است که بعد از تخریب و جابجای این عدد به 3/6 نفر افزایش یافته است، بعد از جابجایی قریب به 82 درصد افراد خانوارها باسواد می­باشند. قبل از جابجایی باغداری فعالیت اصلی ساکنین روستاها بوده است، بطوریکه 100 درصد به باغداری(هر خانوار بطور متوسط 3/1 هکتار باغ داشته است)و در کنار این فعالیت 89 درصد به دامداری، 42 درصد به زراعت و 42 درصد به کاسبی آزاد و خرید و فروش، مشغول بوده­اند. (مرادی، 1376)

اطلاعات آماری سرشماری سال 1355روستای بیدرواز: [جدول 1 و 2]

جدول 1

جدول 2

با توجه به نتایج سرشماریهای بعمل آمده؛ می­توان گفت که روستای بیدرواز قبل از شروع جنگ تحمیلی و تخریب و خالی از سکنه شدن ، تا حدودی از امکانات و خدمات رفاهی، آموزشی، درمانی و ... برخوردار بوده، و بطور کلی روستای مذکور در دهه­های 40 و 50 رونق نسبتاً خوبی داشته­است، و این مورد را با عنایت به تأسیسات، تسهیلات و خدمات در دسترس اهالی این روستاها به خوبی می­توان مشاهده نمود.

اطلاعات آماری سرشماری سال 1345روستای بیدرواز: [جداول 1 الی 7 ]

جدول 1

 جدول 2

جدول 3

   جدول 4

  جدول 5

 جدول 6

جدول 7

دوستان گرامی طی چند مطلب اخیر سعی بر آن است که بر اساس سرشماریهای بعمل آمده نگاهی به سیمای آماری روستای بیدرواز ( بیرواس ) داشته باشیم ، امید است که مطالب را با دقت و حوصله پیگیری نمایید.

اطلاعات آماری مربوط به روستای بیدرواز در سرشماریهای سال 1345 و 1355 بصورت کامل جمع آوری شده، ولی متأسفانه در  سرشماریهای سالهای 1365 و 1375 روستای مذکور بصورت خالی از سکنه تلقی گردیده و اطلاعات و آمار جامع و دقیقی در مورد آن کسب نگردیده است. در سال 1385از  این روستا سرشماری بعمل آمده و اندک اطلاعاتی در مورد آن ارائه گردیده است. در اینجا لازم به یادآوری است که جمعیت واقعی اهالی روستای مذکور در حقیقت بسیار بیشتر از سرشماری بعمل آمده می­باشد، ولی به دلیل عدم اسکان در منطقه و روستای اصلی خویش، دستیابی به اطلاعات و آمار درستی میسور نبوده است، بطوریکه می­توان گفت که در این باره آمارها و برآوردهای غیر رسمی برخی از اهالی این روستا که مبادرت به جمع آوری آمار و اطلاعات روستای خود نموده­اند، بسیار به حقیقت نزدیک­تر است. در ادامه جهت اطاله بحث، به ذکر آمار و اطلاعات بدست آمده از سرشماریهای بعمل آمده اکتفا می­کنیم.

همزمان با شروع جنگ تحمیلی بسیاری از روستاهای مرزی شهرستان به دلیل در تیر­رس بودن آتش توپخانه عراق تخریب شده و ساکنین روستای بیدرواز مجبور به ترک روستای خویش و سکونت در دیگر مناطق شهرستان و شهرستانهای همجوار مانند مریوان، روانسر و جوانرود، شدند؛ حتی در بعضی موارد طی چندین نوبت مجبور به تغییر محل سکونت خود شده­اند. به این ترتیب از دست دادن خانه و کاشانه، منابع درآمد، و از همه مهمتر غم و اندوه آوارگی باعث تحمیل نمودن فشارهای بسیاری بر روستاییان جنگزده گردید.

اهالی روستای مذکور بصورت متناوب در خلال سالهای 58 ، 59 و 60 مجبور به ترک روستای خود شده­اند، بعد از پایان جنگ و به دلیل اطمینان از عدم کسب اجازه بازگشت به روستای اصلی خود، در فواصل سالهای 65 الی 75 بطور متناوب شروع به ساخت مسکن و اسکان تقریباً دائمی در سطح شهرستانهای پاوه و مریوان و ... نمودند. بطوریکه بر اساس مشاهدات نگارنده و تحقیق بعمل آمده از سوی آقای صباح مرادی؛ با توجه به اظهارات پاسخگویان در آن تحقیق می­توان گفت که از مجموع اهالی روستاهای هانی گرمله ، کیمنه و بیدرواز «53 درصد در شهر پاوه، 32 درصد در شهر مریوان و بقیه بطور پراکنده در روستاهای پاوه، مریوان و شهر روانسر، ساکن بوده­اند». (مرادی، 1376: 185). در مدت آوارگی که اهالی روستاهای مذکور در سایر مناطق شهرستان و شهرستانهای همجوار سکونت داشته­اند اکثر روستاییان با کسب مجوز بصورت موقت به روستای اصلی خود سرکشی می­کردند.

در این مدت مردم روستاهای مذکور طی نامه­ها و درخواست­های مکرر به مسئولین در سطح شهرستان و استان و حتی در سطوح کلان کشوری؛ خواهان بازگشت به روستاها و موطن اصلی خود بودند، لیکن ظاهراً به دلایل سیاسی، نظامی، امنیتی و ... درخواست های ایشان مورد پذیرش واقع نگردید تا اینکه در سال 1374 طرح شهرک شرام برای ادغام و تجمیع هر سه روستا در محل شهرک ارائه گردید[1].

بخش نوسود یکی از بخش­های سه­گانه شهرستان پاوه، با مرکزیت شهر نوسود می­باشد. نوسود یکی از شهرهای زیبای شهرستان پاوه می­باشد، این شهر در شمال غربی پاوه و کنار مرز ایران و عراق واقع شده است[نقشه4]. رودخانه سیروان از بخش رزاب به دره­های این بخش سرازیر می­شود و از جنوب غربی وارد خاک عراق می­شود. این بخش دارای آب و هوای معتدل کوهستانی و کوههای زیبا و محلهای تفریحی مانند دالانی(که یکی از مهمترین جاذبه­های منطقه اورامانات محسوب می­گردد)، حوضه لاره، آبشار زیبای قلوز و بازارچه مرزی شوشمی می­باشد.

نقشه شماره 4: موقعیت بخش و شهر نوسود در منطقه

بر اساس آمار سال 1385 بخش نوسود دارای 2239 خانوار با جمعیت 7984 نفر بوده، که از این تعداد 3823 نفر مرد و 4161 نفر زن می­باشند. از لحاظ وضعیت سواد کل جمعیت باسواد این بخش 5561 نفر(2858 نفر مرد و 2703 نفر زن)و جمعیت بی سواد آن 1892 نفر(668 نفر مرد و 1224 نفر زن)می­باشد.

در سرشماری سال 1385بخش نوسود؛ دارای 2 شهر به نامهای نودشه و نوسود، یک(1)دهستان به نام سیروان و 17 آبادی با اسامی ذیل می­باشد:

1-حجيج بزرگ 2-حجيج كوچك 3-زبار 4-زلته 5-شركان 6-گيلدان 7-مزرعه بنرو 8-نروي 9-هاني وز 10-بيدرواز 11-تشار 12-دزآور 13-شيخان 14-كيمنه 15-نيسانه 16-وزلي 17-هاني­گرمله[نقشه 5]

نقشه شماره 5: موقعیت روستاهای بخش نوسود و روستای بیدرواز

آمارها و شاخص­های جمعیت بخش نوسود در دهه­های 40 و 50 نسبت به دوران و دهه­های بعد از جنگ تفاوتهای فاحشی داشته است؛ بر اساس آمار  دهستان اورامان لهون شمالی که همان بخش نوسود فعلی بوده است، در سال 1355 دارای 13145 نفر جمعیت در قالب 2702 خانوار بوده، که از این تعداد 6625 نفر مرد و 6520 نفر زن بوده­اند، و این در حالی است که در سال 1365 جمعیت این دهستان 3081 نفر در قالب 627 خانوار بوده و از این تعداد 1429 نفر مرد و 1589 نفر زن بوده­اند، و این مسأله نمی­تواند دلیلی غیر از جنگ تحمیلی و تخریب و ویرانی روستاهای سطح منطقه داشته باشد.

شهرستان پاوه به عنوان یکی از 14 شهرستان استان کرمانشاه، با 860 کیلومتر مربع وسعت از شمال و شمال شرقی به استان کردستان(شهرستان سروآباد)، از مشرق به شهرستان روانسر، از جنوب به شهرستان جوانرود و از مغرب به کشور عراق منتهی می­شود. از لحاظ موقعیت جغرافیایی این شهرستان بین 34 درجه و 53 دقیقه تا 35 درجه و 18 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 56 دقیقه تا 46 درجه و 33 دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد. [نقشه 2]

نقشه شماره 2 : موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه و شهرستان پاوه

شهرستان پاوه دارای 64921 نفر جمعیت می باشد، که از این تعداد 29669 نفر در نقاط شهری و 35252 نفر در نقاط روستایی ساکن هستند و تراکم نسبی جمعیت 5/51 نفر در کیلومتر مربع می­باشد. (بعد خانوار در شهرستان پاوه طی پنج نوبت[1]سرشماریهای بعمل آمده، بین 6/4 الی 9/5 در نوسان بوده است)[جدول1]، از لحاظ تقسیمات سیاسی دارای سه بخش مرکزی، نوسود و باینگان می­باشد[ نقشه3]، شهرستان دارای 4 شهر با نامهای پاوه[2]، نودشه، نوسود و باینگان بوده و شهر پاوه مرکز شهرستان می­باشد؛ که در 112 کیلومتری شمال غرب شهر کرمانشاه و با ارتفاع 1485 متر از سطح دریا واقع شده است. بر اساس آمار سال 1385، بخش باینگان دارای 2 دهستان ماکوان با 9 روستا و شیوه سر با 9 روستا، بخش مرکزی دارای 2 دهستان شمشیر با 8 روستا و هولی با 12 روستا و بخش نوسود دارای 1 دهستان به نام سیروان و 17 روستا می­باشد.

نقشه شماره 3: بخش­های شهرستان پاوه

استان کرمانشاه یکی از استانهای غربی کشور می­باشد که از شمال به استان کردستان، از شرق به استانهای همدان و لرستان، از جنوب به استان ایلام و از غرب به کشور عراق محدود می­شود[نقشه شماره 1]؛ این استان بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد. مساحت این استان 25/24434 کیلومتر مربع می­باشد که تقریباً 51/1 درصد مساحت کشور(رتبه 15 در کشور)را شامل می­شود. بر اساس سرشماری سال 1385 کل جمعیت استان 385/879/1 نفر بوده که از این تعداد 319/255/1 نفر در نقاط شهری، 718/618 نفر در نقاط روستایی و 348/5نفر غیر ساکن بوده­اند.

نقشه شماره 1: موقعیت استان کرمانشاه

از لحاظ تقسیمات کشوری استان کرمانشاه دارای 14 شهرستان بدین شرح می­باشد: کرمانشاه، اسلام آباد، پاوه، جوانرود، ثلاث باباجانی، روانسر، دالاهو، سرپل ذهاب، قصرشیرین، هرسین، صحنه، سنقر کلیایی، کنگاور، گیلان غرب. بر اساس آخرین آمارها(1386)این استان دارای 28 شهر، 29 بخش، 85 دهستان و 2625 آبادی دارای سکنه بوده و زبانهای رایج در این استان فارسی و کردی می­باشند  و از عمده­ترین گویش و لهجه­های رایج در استان می­توان، کردی کلهری، سورانی، جافی، اورامی، لکی، گورانی و ... را نام برد.

آنچنان که می­دانیم هر تحقیق  و شناختی در زمینه مطالعاتی خاصی صورتی می­گیرد و برای رسیدن به فهم و درک درست در هر مطالعه­ای، باید به شناخت زمینه اصلی تحقیق(هر چند بصورت مختصر)پرداخته شود. در مورد مطالعات روستایی این بحث از اهمیت بیشتری برخوردار است، بطوریکه رسیدن به نتایج درست و منطقی ، به داشتن شناخت و درک کاملی از منطقه بستگی دارد. بنابر موراد فوق در جهت آشنایی با وضعیت و شرایط کلی منطقه مورد مطالعه در این وبلاگ سعی بر آن است که صفحاتی چند را به توصیف ویژگیهای کلی این منطقه(در زمینه­های مختلف)اختصاص دهیم.