خوشا به حالت ای روستایی

تقدیم به کلیه عزیزان جهت یادآوری خاطرات گذشته  

خوشا به حالت ای روستایی

 

خوشا به حالت ای روستایی

چه شاد و خرم، چه باصفایی

در شهر ما نیست جز دود و ماشین

دلم گرفته از آن و از این

 در شهر ما نیست جز داد و فریاد

خوشا به حالت که هستی آزاد

ای کاش من هم پرنده بودم

با شادمانی پر می­گشودم

می رفتم از شهر به روستایی

آنجا که دارد آب وهوایی


[ ] [ ] [ زاهد ]
[ ]

درباره سکونتگاههای روستایی منطقه

 سکونتگاههای روستایی منطقه:

انسانها از ابتدا به طور تصادفی و اتفاقی، محل اسکان خود را اختیار ننموده­اند، بلکه عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و ... در این زمینه نقش داشته­اند، یعنی انسان و محیط بصورت متقابل بر روی هم تأثیر داشته­اند. در این منطقه از کشور مانند سایر مناطق ایران، عنصر آب عامل اصلی شکل گیری روستاها بوده است و در کنار آن در برخی مواقع عوامل اجتماعی، ارتباطی، امنیتی و ... نیز نقش داشته­اند. «مکان گزینی سکونت­گاه­های هورامان[1]متاثر از شرایط طبیعی و بخصوص توپوگرافی این ناحیه است. مردم هزاران سال پیش[2مراکز سکونت­گاه­های خود را با توجه به اهمیت موقع و ویژگیهای طبیعی بر روی دامنه­های پر شیب جنوبی که ضخامت خاک به علت فرسایش کم و غالباً کارایی چندانی برای کشت و زرع نداشته، احداث نموده­اند. و آن نیز بدان علت بوده که دامنه­های جنوبی در زمستان سرد، گرما و انرژی بیشتری را از خورشید جذب کرده که علاوه بر گرم شدن منازل، سبب صرفه جویی در مصرف انرژی می­شده است. و برف کوچه­ها و معابر سریعتر ذوب شده که این خود سبب سهولت و تسریع رفت و آمد مردم در فصل زمستان را فراهم می­کرده است». (مرادی، 1385: 147-148)

معماری سکونت­گاه­ها در این منطقه متأثر از شرایط طبیعی(وضع ناهمواریها، آب وهوا و ...)، شرایط اقتصادی(کمبود زمینهای زراعی و در نتیجه کمی درآمد)، شرایط اجتماعی(داشتن تاریخ و پیشینه مشترک، مناسبات خویشاوندی و ...)و...می­باشد. از نظر شکل، بیشتر روستاها بصورت متمرکز می­باشند، که اغلب مساکن بر محور منابع آب بنا گردیده­اند، و مصالح ساختمانی بکار رفته در آنها نیز با توجه به شرایط منطقه بیشتر مصالحی مانند سنگ، خاک و گل، تنه درختان و ... بوده است«از نظر کالبدی، مساکن روستائی اغلب بصورت پله­کانی در امتداد خط شیب بر روی همدیگر واقع شده و وجود کوچه­های پر پیچ و خم و باریک، بعنوان عامل ارتباطی بین مساکن روستا و سایر فضاها، نقش مهمی را ایفا می­کند. در بعضی نقاط شیب تند دامنه سبب شده تا اکثر روستائیان خانه­های خویش را بصورت دو طبقه احداث کنند، که معمولاً طبقه اول(هم کف)بعنوان، انبار، کاهدان، محل نگهداری دام و ... و طبقه دوم برای سکونت افراد خانواده مورد استفاده قرار می­گرفته[است]». (مرادی، 1376: 108-109). در اینجا لازم به یادآوری است که در یک یا دو دهه اخیر نیز با اندک دقتی در این منطقه و تغییر و تحولات بوجود آمده در زمینه­های مختلف، با مواردی مانند ایجاد روستاهایی که در امتداد جاده و راههای ارتباطی ایجاد و گسترش یافته­اند، استفاده از مصالح جدید مانند آجر، سیمان، گچ و ...، و همچنین تغییر نقشه­های منازل مسکونی مواجه می­شویم.



[1] هورامان اعم از شهرستانهای پاوه،جوانرود، روانسر در استان کرمانشاه و قسمتهایی از شهرستانهای مریوان و سروآباد در استان کردستان و بعضی از مناطق کردستان عراق می باشد.  این منطقه مساحتی بیش از  7200 کیلومتر مربع دارد و  در اصل واژه " هورامان " از ترکیب واژه های هور به اضافه آمان بوده، و آن به معنای مرتفع بودن این منطقه نسبت به سایرمناطق همجوار می باشد . این منطقه به چند قسمت هورامان تخت ، هورامان لهون ،ژاوه رو و هورامان عراق تقسیم شده است.

[2] « با نگاهی به گذشته و شواهد موجود ، و توجه به جامعه شناسی این دیار ، شکل غالب شیوه ی زندگی ساکنین اکثر روستاهای هورامان به صورت کوچ نشین و یا به عبارتی (هوار و هوار)و( دره و دگا) بوده و با شروع گرما به طرف خانه باغها و هوارگه ها کوچ می کرده اند که در واقع زندگی به آن شیوه ی معیشت وابسته بوده است .» ( معاذی نژاد،1385: 71)

 


[ ] [ ] [ زاهد ]
[ ]